Pagina 1 van 1

Nederlandsche Handel Maatschappij (NHM)

Geplaatst: zo 24 mei 2020, 17:13
door Dick Ubbink
Beste Harry,

Wat leuk en wat bijzonder dat je naar Nw. Guinea bent geweest om de oude plaatsen van de NHM op te zoeken. En dat terwijl je die ‘slechts’ van verre hebt meegemaakt.

Mijn vader, Marius Ubbink, was destijds (van 1956-1961) agent van de NHM voor Nw. Guinea met het hoofdkantoor in Hollandia. Op de andere kantoren is mijn vader wel geweest maar die ken ik zelf niet. Voordat mijn vader in Nw, Guinea zat, was hij stafemployee in Singapore, Bandung, Surabaya en Djember en na Hollandia is hij overgeplaatst naar Djedda (Saoedi Arabië) waarna hij eveneens in de Vijzelstraat terecht kwam bij de afdeling Buitenkantoren. Die afdeling werd vlak daarna verplaatst naar het kantoor van de inmiddels overgenomen HBU aan de Heerengracht.

Wanneer het onderwijs ‘in de vreemde’ op de middelbare school niet goed genoeg was werden wij als kinderen naar Nederland gestuurd. Vandaar dat ik zelf pas in juli 1959 in Hollandia kwam omdat toen de HBS (de enige HBS buiten Nederland) daar door Nederland werd goedgekeurd.
Daar heb ik misschien wel de mooiste tijd van mijn jeugd doorgebracht (16-18 jaar) in een prachtig landschap en van uit huis uitzicht over de Pacific Ocean met (toenmalig) Australisch Nieuw Guinea aan de overkant van de baai en met een vrij hechte Nederlandse gemeenschap. Behalve de onvermijdelijke school heb ik er heel fanatiek (wedstrijd)gezeild in de Humboldtbaai en gewaterskied op het Sentanimeer. Dat vond ik leuker dan school. Watersport is altijd belangrijk voor mij gebleven en nu doe ik nog steeds aan wedstrijdroeien.

Het laatste halfjaar dat wij daar waren heb ik nog de eerste schermutselingen meegemaakt (via de media uiteraard). Indonesische landingsvaartuigen en parachutisten die probeerden het land in te komen maar onderschept werden door Nederlandse straaljagers of parachutisten die in de bush terecht kwamen maar daar verdwaalden of verdwenen. Dat vonden wij als jeugd heel spannend allemaal.

Het Nieuw Guinea zoals jij dat hebt gezien, staat compleet haaks op het Nieuw Guinea dat wij hebben mee gemaakt in de Hollandse tijd. Hollandia had in 1961 een inwoneraantal van ± 10.000, nu meer dan 200.000! Voor Indonesia was Nw. Guinea een welkome mogelijkheid om het vooral overbevolkte Java te ontlasten en zij hebben toen een grootschalige transmigratie opgezet. De bevolking bestond in 1960 behalve uit het handjevol Nederlanders uit bijna 1 miljoen Papua’s. Nu zijn er numeriek veel méér Indonesiërs dan Papua’s en die zullen nu bij elke toekomstig verkiezing het onderspit delven.

Het ziet er inderdaad uit als een Derde Wereldland en gaat dus helemaal niet OK. Ik ben er in 1989 geweest en ben toen geschrokken hoe het eruit zag. Maar ik wist hoe het eruit had gezien en sprak Indonesisch. Ik wist wat ik wilde zien en waar ik naar toe wilde.

Het land is door de eerste groep Ind. militairen compleet leeggeroofd. De apparatuur uit het pas geüpdatete ziekenhuis hadden ze nog nooit eerder gezien en werd spoorslags naar Jakarta overgebracht. Zelfs de koelkasten werden uit de huizen gehaald en naar huis in Indonesië gestuurd.
De Papua’s die de straten bevolkten waren bijna allemaal verdwenen, weggejaagd, weggevlucht of vermoord. Papua’s zijn echt derderangsburgers voor de Indonesiërs.

Belangrijke straten als de Oranjelaan (nu Jl. Trikora) stonken omdat de riolering naast de wegen kapot was en de ratten overal vrij rondliepen. Infrastructuur? Huizen en mijn oude school zagen er niet meer uit. ‘Onderhoud’ staat niet in het woordenboek van de Indonesiër.
Geen wonder dat de Papua’s niet zijn ingenomen met de regering in Jakarta toch?

In Jayapura werden 1989 alleen wegen aangelegd in Hemelpoort (dat heette zo) voor uitbreidings wijken boven de bestaande wijken. Aan vliegvelden werd gewerkt om militaire redenen en omdat nieuwere vliegtuigen nu eenmaal langere start- en landingsbanen nodig hebben.
Ik heb regelmatig gehoor over een Trans-Irian weg midden door heel Nieuw Guinea maar zet ik vraagtekens bij.

Als bijlage zal ik er nog een paar foto’s bij doen van het kantoor van de NHM (door Indonesiërs om weer afgebroken na de overdracht, om emotionele redenen neem ik aan) en ons huis van de NHM dat tegenover het Gouvernementspaleis. Dat huis was niet representatief voor de woningen in Hollandia hoor.

Ik neem aan dat ik je beeld van Nieuw Guinea nu een beetje recht heb gezet. Mocht je nog meer informatie willen dan kun je me ook mailen op d.e.ubbink@online.nl.
Ik kan je ook een paar boeken aanraden als je daar belangstelling voor hebt.

Hartelijke groet,

Dick Ubbink
NHM kantoor Hollandia-NG.jpg
NHM kantoor Hollandia-NG.jpg (116.83 KiB) 2921 keer bekeken
onze woning Julianalaan-Hollandia-1.jpg
onze woning Julianalaan-Hollandia-1.jpg (99.02 KiB) 2908 keer bekeken