- Tillemasie-1.jpg (238.05 KiB) 774 keer bekeken
Frans Pennings uit Cuijk schreef een boek over monseigneur Tillemans. De aanleiding? Nieuwsgierigheid naar de achtergrond van een straatnaam. Hij raadpleegde een astroloog en een handschriftdeskundige om erachter te komen wie Tillemans nou precies was.
Uit: BN De Stem door Joost Ariaans 03-11-23, 11:45
De Monseigneur Tillemansstraat in Grave is een straat zoals er zo veel zijn. Een smalle klinkerstraat, huizen aan weerszijden. Het ene tuintje wat netter dan het andere. Door de geparkeerde auto’s moet je af en toe wachten op tegemoetkomend verkeer.
De Monseigneur Tillemansstraat in Grave. Wat is daar nu bijzonder aan?
Nou, er is een boek over geschreven. Oké, niet over de straat zelf, wel over de naamgever. Herman Tillemans, bakkerszoon uit Grave die als missionaris naar Nieuw-Guinea vertrok om zieltjes te winnen voor het christelijk geloof. Frans Pennings (80) uit Cuijk zette de letters achter elkaar en sleepte er 147 pagina’s over Patoge Tillemasie uit.
Gebruik van verrassende methodes
Maar waarom? Omdat Gravenaar Jan Timmermans in de straat wat moest afgeven en zich op dat moment afvroeg wie die Tillemans nou eigenlijk was. Hij dook archieven in, zocht informatie bij elkaar. Eigenlijk was het de bedoeling dat Timmermans en Pennings samen het boek zouden schrijven. Door corona en ‘persoonlijke omstandigheden’ kwam het daar niet van en sloeg Pennings alleen aan het schrijven.
Voor zijn boek gebruikte hij verrassende methodes. Want hoe weet je nou hoe iemand die leefde van 1902 tot 1975 in elkaar stak? ,,Ik heb een grafologisch rapport laten maken. Heb vier brieven van hem naar een grafoloog opgestuurd.” Ook de astrologie werd gebruikt. ,,Het sterrenbeeld en het handschrift geven enig inzicht in zijn karakter. Je moet bij je onderzoek inventief en creatief zijn.”
Verliefde pater achterna
Herman Tillemans is leeuw. Uit het boek: ‘Een leeuw is loyaal, betrokken, zelfverzekerd, sympathiek, warmhartig en genereus. Leeuwen maken liever geen ruzie’.
Vertel dat maar tegen pater Jacobus. In 1954 ontmoet hij het Papoea-meisje Catharina in Nieuw Guinea, in de tijd dat Tillemans daar ook zit. Ze worden verliefd op elkaar. Maar een relatie, dat kan in de ogen van de missionaris niet. De twee vluchten over water in een uitgeholde boomstam de binnenlanden in, achtervolgd door een woedende Tillemans in een soortgelijk vervoermiddel. Tillemans houdt de zoektocht een week vol, daarna staakt hij die.
De angst bij de pater zit er kennelijk goed in. Pas in 1959 laat hij zijn gezicht weer zien in de bewoonde wereld. Hij wordt protestant en verandert zijn naam van Jacobus in Koos. Het stel trouwt een jaar later. Ze krijgen zes kinderen.
"Hij is een mensenmens, een pionier met een onstuitbare neiging nieuwe zaken aan te pakken. Een goede leider. Een goede diplomaat"
Frans Pennings, Schrijver
Door de brieven die zijn bestudeerd, komen flink wat karaktereigenschappen van Tillemans naar boven. De grafoloog noemt hem een ‘zelfstandige, stabiele persoonlijkheid’ maar soms ook ‘ontoegankelijk’. ‘Hij is meer een doener dan een denker.’ ‘Zijn emoties spelen hem parten, maar hij houdt de controle.’
Hoe Pennings hem samenvat? ,,Hij is een mensenmens, een pionier met een onstuitbare neiging nieuwe zaken aan te pakken. Een goede leider. Een goede diplomaat.”
Die eigenschappen had hij ook nodig om er de Papoea’s van te overtuigen dat er niets boven het christelijk geloof ging. Of hij veel zieltjes heeft gewonnen? ,,Daar was hij achteraf niet zo van. Hij zei al snel: dat heeft geen zin. Wie op zondag naar de kerk kwam, kreeg na afloop van de dienst tabak. Dus kwamen de mensen. Maar als een keer de tabak op was, zat er een week later geen Papoea meer.”
Tillemans was volgens Pennings meer ‘een helper in nood’. ,,Hij zag de nood van de mensen, ondersteunde ze. In een dorp werd jaarlijks een grote koek gebakken die werd gedeeld. ‘Delen, dat is het geloof’, vond hij. Tillemans was eigenlijk meer een maatschappelijk werker.”
Boeken en levensverhalen
- Tillemasie-2.jpg (221.85 KiB) 774 keer bekeken
Frans Pennings is geen schrijver van huis uit. Hij werkte ‘in de parketvloeren’. ,,Maar op de mulo was ik al vlot met de pen.” Hij herinnert zich een verhaal dat hij schreef over engelen en duivels. ,,Ik kreeg er een 10+ voor.” Maar vanwege het ontbreken van interpunctie en hoofdletters werd dat punt gehalveerd.
Pas op latere leeftijd verschenen er boeken van hem: Hent de Dorpsagent, De Grester Moorden en Fons Houtnagel. ,,Dat laatste boek gaat over mezelf.”
Hij schrijft constant, zegt Pennings. ,,Ik maak ook levensverhalen voor anderen. Mensen vertellen hun verhaal, ik zet dat op papier.” Van het boek Patoge Tillemasie - een leven in het teken van de Missie in Nieuw-Guinea - zijn vijftig exemplaren gedrukt. Als de verkoop loopt, kunnen er exemplaren bij worden gemaakt.
Pennings omschrijft Tillemans als ‘een onverschrokken man die op zijn eigen wijze contact wist te leggen met de lokale bevolking’. In 1966 werd Tillemans officieel benoemd tot aartsbisschop van Merauke (stad en district in Nieuws-Guinea). ,,Hij was als missionaris vriend van de Papoea’s, die hem de troetelnaam Patoge Tillemasie gaven.”
Het boek wordt 18 november gepresenteerd in Catharinahof in Grave, aanvang 14.00 uur. Het telt 147 pagina’s, kent veel foto’s en kost 9,95 euro.
Het boek is te koop bij Primera in Grave
of te bestellen bij Frans Pennings op emailadres fpmpennings@home.nl (Let op: prijs is excl. verzendkosten!)